از قدیم‌الایام هنگامی که دختر و پسری با هم ازدواج می‌کردند طبق رسوم و سنت باید یک‌سری مراسم‌ها را برگزار کرده و سپس به آغاز زندگی مشترک خود بپردازند. البته در گذشته برگزاری این رسوم بسیار ساده‌تر بوده و اسباب زحمت زوج‌ها و خانواده آنها نمی‌شد؛ ولی امروزه بسیاری از این آداب یا برگزار نمی‌شود و یا اینکه با توجه به پیشرفت زندگی‌های مدرن، رسم عروسی جدیدتر و پیچیده‌تر شده است.
در این مقاله شما می‌توانید تمامی رسوم عروسی در ایران را در حال حاضر مورد مطالعه قرار دهید و با این آداب شیرین آشنا شوید.
عروسی ایرانی از گذشته تاکنون
آداب‌ورسوم عروسی در ایران از گذشته تا کنون با تغییرات زیادی همراه بوده است، تا جایی که بسیاری از زوج‌ها تمایل دارند تا این مراسم را مطابق با مد روز و به سبک مدرن اجرا نمایند. معمولاً تمامی آداب عروسی در ایران یا از بین رفته‌اند و یا اگر هم وجود دارند در ماهیت آنها تغییرات زیادی به وجود آمده است.
یکی از این تغییرات، زمان عروسی است که در گذشته هفت شبانه‌روز به جشن و پایکوبی می‌پرداخته‌اند؛ ولی امروزه در یک شب آن را به پایان می‌رسانند. البته نباید هزینه‌های سرسام‌آور و شرایط اقتصادی کنونی را در کوتاه بودن مدت زمان عروسی و یا از بین رفتن بعضی از سنت‌ها نادیده گرفت.
لازم به ذکر است که از بین رفتن یا کاهش تدارکات بعضی از رسوم بد نیست چرا که این خود به دلیل پیشرفت زندگی و تکامل آن به وجود آمده است. به‌عنوان‌مثال در گذشته از نظر بهداشت و روابط جنسی، زوجین اطلاعات کافی نداشته‌اند و این خود سبب به وجود آمدن یک‌سری آداب‌ورسوم غلط و زشت می‌شد و یا اینکه امروزه جهیزیه عروس به گونه‌ای است که بسیاری از خانواده‌ها توان تهیه آن را ندارند و به زحمت می‌افتند.
֎ مراحل عروسی ایرانی
همان‌طور که گفته شد برگزاری مراسم عروسی در ایران دارای مراحل مختلفی هست که اولین مرحله خواستگاری است.
֎ خواستگاری
در ایران رسم است که پسر و خانواده‌اش پس از آشنایی با خانواده دختر پیشنهاد ازدواج خود را مطرح کنند، برای این امر یکی از بزرگان را ابتدا برای تعیین وقت خواستگاری به خانه دختر فرستاده و پس از موافقت خانواده وی زمان آن تعیین و مشخص می‌شود.
خانواده پسر در زمان مقرر همراه با دسته‌گل و شیرینی به خانه پدر دختر رفته و پیشنهاد خود را رسماً اعلام می‌کنند. در این جلسه که قسمتی از رسم عروسی است، پس از رد و بدل شدن توافقات بین دو خانواده که اصطلاحاً به آن قباله نویسی یا پرداخت شیربها می‌گویند، زوجین برای چند دقیقه حرف‌های نهایی خود را مطرح کرده و سپس زمان برگزاری مراسم بله برون اعلام می‌شود.
برای اطلاع بیشتر درباره مراسمات قبل از عروسی به مطلب تفاوت فرق بله برون و نامزدی نیز مراجعه نمائید
֎ بله برون
در مراسم بله برون هدایایی از سوی خانواده داماد برای عروس فراهم می‌شود که شامل لباس و نشان است. نشان، انگشتری از جنس طلا و مشابه است که به شأن و توان طرفین خریداری و سپس به عروس هدیه داده می‌شود. زمانی که عروس نشان را در دست خود قرار می‌دهد، دوران نامزدی شروع می‌گردد که خود پیش‌زمینه برای امر ازدواج به حساب می‌آید.
֎ دوران عقد
دوران نامزدی که با مراسم عقدکنان و برگزاری آن رسمی‌تر می‌شود، فرصتی فراهم می‌گردد تا خانواده‌ها از یکدیگر شناخت بیشتری داشته باشند و بتوانند در طول این مدت مقدمات عروسی را فراهم کنند. شایان ذکر است که تمامی آداب عروسی در ایران یکسان نبوده، بلکه می‌تواند بسته به فرهنگ خانواده و منطقه زندگی آنها دستخوش تغییرات باشد. در دوران عقد، دختر و پسر محرم هم هستند و اجازه رفت‌وآمد و صحبت کردن با یکدیگر را دارند. البته بر اساس فرهنگ بعضی از مناطق به داماد اجازه داده می‌شود تا شبی را در خانه پدر دختر سپری کند که زمان آن را با توافق یکدیگر مشخص می‌کنند. در این شب خانواده دختر به پذیرایی از داماد پرداخته و برای وی احترام زیادی قائل می‌شود.
گل آرایی مراسم عروسی یکی از مطالبی است که خواندن آن را به شما توصیه می کنیم
֎ مراسم عروسی
در نهایت پس از تعیین زمان عروسی و نیز فراهم شدن مقدمات عروسی (که معمولاً به تهیه جهیزیه از سوی خانواده عروس و تأمین شیربها و محل سکونت زوجین و نیز خرید لباس طلا و سایر ملزومات پرداخته می‌شود.) این مراسم خاطره انگیز برگزار خواهد شد. ناگفته نماند که قبل از جشن عروسی مطابق با رسوم عروسی در ایران، از گذشته تا حال دو مراسم دیگر هم اجرا می‌شود که شامل جهازبران و حنابندان است. بر اساس آداب‌ورسوم عروسی، جهیزیه‌ای که از سوی خانواده عروس خریداری شده است به خانه داماد برده شده و چیده می‌شود تا آماده شروع زندگی مشترک آنها گردد.
֎ حنابندان
پس از آن، طی مراسم دیگری که دقیقاً شب قبل از عروسی برگزار می‌شود، جشن حنابندان برگزار شده و تمامی دوستان و اقوام در این مراسم حضور دارند و بسیار معتقدند که این جشن به‌منظور خداحافظی عروس از خانه پدری برگزار می‌گردد. در این مراسم ظرفی از حنا که تزئین شده است از سوی خانواده داماد به خانه عروس برده می‌شود که در طول اجرای مراسم تمامی مهمانان از آن مقداری برداشته و بر کف دستانشان می‌گذارند و در نهایت با قرار دادن عروس و داماد در کنار هم به تزئین دستان آنها با حنا می‌پردازند و سرودهای محلی با توجه به فرهنگ مختلف منطقه محل سکونت آنها اجرا می‌گردد.
البته ناگفته نماند که حنا را سنت حضرت محمد و دین مبین اسلام می‌دانند که سنبل بهشت و نمادی از شور و شادی برای زوجین است.
پس از طی شدن تمامی این مراحل به مراسم عروسی در ایران می‌رسیم که همان‌طور که گفته شد، از نحوه برگزاری متفاوتی برخوردار است. این تفاوت سنت از پوشش عروس و داماد گرفته تا مرکب عروسی می‌تواند متغیر باشد. مثلاً در بلوچستان ایران، داماد بر سوار شتر می‌شود و پس از اجرای ترانه‌های شاد محلی در حمام غسل داده شده و لباس دامادی به تن می‌کند تا به حجله رود و یا در زنجان عروس بدون اطلاع خانواده، به خانه داماد می‌رود و سپس پدر داماد از او اجازه می‌گیرد تا مراسم عروسی را آغاز کند.
همچنین پوشش و رنگ لباس عروس و داماد خود بیانگر و نماد عشق و علاقه ما بین آنها هست. در قدیم استفاده از رنگ قرمز نشان‌دهنده این امر بوده است. در حال حاضر رنگ سفید لباس عروس نشانه پاکی و عفت عروس و رنگ سیاه لباس داماد نشان‌دهنده بلوغ طبیعی و پخته بودن مرد جوان است.
برای داشتن مراسم حنابندان متفاوت خواندن مقاله شعر حنابندان را از دست ندهید!
֎ پاتختی
روز بعد از عروسی مجلس پاتختی برگزار می‌شود و عروس را بر صندلی نشانده و از طرف اقوام و دوستان هدایایی به او تقدیم می‌شود و در پایان این مراسم از سوی خانواده عروس خلعتی (هدیه مرسوم در خراسان رضوی) را تقدیم داماد کرده و برای وی آرزوی خوشبختی می کنند. از فردای روز عروسی مراسم پاگشا نیز برگزار می‌شود که طبق آن خانواده‌های عروس و داماد و اقوام و نزدیکان آنها را به منزلشان دعوت و پس از پذیرایی و شادباش هدایای به زوجین تقدیم می‌گردد. پس از پایان مراسم عروسی، زوجین به ماه‌عسل رفته و به تفریح و سیاحت می‌پردازند. ماه‌عسل به معنی سفر دونفره است که آغازگر زندگی آن دو خواهد بود.
سخن پایانی
امید است تا با کاهش یا از بین رفتن سنت‌های قدیمی و غلط و نیز ترویج فرهنگ صحیح در تمام مراحل عروسی اصیل ایرانی، زمینه خوشبختی تمام جوانان ایران زمین فراهم گردد. در این مطلب اطلاعات جامعی از رسم عروسی مربوط به ازدواج و برگزاری مراسم عروسی به شما توضیح داده شد. سعی کنید آداب‌ورسوم منقضی شده را در هم بشکنید و آنها را با آداب‌ورسوم عروسی ساده و ارزشمند جایگزین کنید. این طرز فکر می‌تواند اولین قدم برای شروع زندگی سرشار از عشق باشد.